Historia ORC
NARODZINY ORC
Żeglarskie Morskie Mistrzostwa Polski ORC, podczas Nord CUP 2015 /fot. J. Bonecki/
1 listopada 1969 r. komitet Offshore Rules Coordinating spotkał się i zatwierdził „Constitution for the new Offshore Rating Council”, czyli konstytucję dla nowej rady żeglarstwa morskiego.
Organizacja skupiała się na zasadach i programach komputerowych zdolnych do przekalkulowania wielu pomiarów wprowadzonych na kartach perforowanych lub taśmach, a następnie na wydrukowaniu z tego certyfikatu, który mieściłby się na jednej lub dwóch stronach. Każdy krajowy mierniczy mógłby używać programu, uiszczając opłatę za każdy wystawiony certyfikat /świadectwo/.
Od samego początku Rada blisko współpracowała z IYRU /International Yacht Racing Union/, której prezes, Beppe Croce, był członkiem Rady aż do 1981 r. Nawet teraz każdy kolejny przewodniczący ISAF zasiada w ORC.
Początkowo były niewielkie podejrzenia co do roli nowej Rady i nieco ograniczono jej funkcję nazywając ją „Offshore Rating Council”.
Do połowy lat 70' Rada udowodniła, że ma stabilną propozycję certyfikowania jachtów, jak i specjalnych regulacji, więc w 1976 r. Rada zmieniła swoją nazwę na „Offshore Racing Council”. Rozwijanie wspólnych międzynarodowych przepisów trwało aż 8 lat, ale było warto. Powstałe przepisy bazowały na pomiarze żagli „CCA” /The Cruising Club of America/ oraz pomiarach kadłuba metodami RORC /The Royal Ocean Racing Club/. Największym problemem w 1969 r., podobnie jak obecnie, było to, jak ustalić pomiar „L” w systemie opartym na stacjach pomiarowych.
NARODZINY IOR
IOR /The International Offshore Rule/ powstał w samą porę, aby załapać się na „boom” na międzynarodowe wyścigi. Ten wzrost popularności regat spowodował poważne problemy w zarządzaniu przepisami w połowie lat '70. Intensywna międzynarodowa rywalizacja oraz konstruowanie łodzi na całym świecie zachęciły projektantów-amatorów do spróbowania własnych sił i znalezienia sposobu na maksymalne wykorzystanie przepisów, w wyniku czego zaczęły powstawać bardzo zaawansowane regatowe jachty mające korzystne przeliczniki. Ta praktyka nie przyjęła się w USA, gdzie wielu właścicieli jachtów wolało utrzymać tradycyjny kompromis pomiędzy jachtem typu cruiser i racer.
Żeglarskie Morskie Mistrzostwa Polski ORC, podczas Nord CUP 2015 /fot. J. Bonecki/
Taki stan rzeczy trwał do połowy lat '80 kiedy nastał duży rozwój technologii zarówno w projektowej jak i materiałowej.
Przepisy umożliwiały doskonałe wyścigi nowym spersonalizowanym konstrukcjom jachtowym i przystosować tym starszym, które jednak wymagały modyfikacji, aby sprostać konkurencji. W związku z tym został stworzony podział na racer/cruiser, aby zapewnić frekwencję na regatach.
W czasie tych dwóch dekad system rozprzestrzenił się na cały świat i wraz z narodzinami programowalnych kalkulatorów, a później komputerów, program IOR stał się czymś w rodzaju ćwiczenia dla projektantów i profesjonalnych żeglarzy, którzy spędzali przy nim dużo czasu. Wiele tysięcy jachtów zostało kompleksowo pomierzonych przez wykwalifikowanych mierniczych oraz ścigało się w wielu regatach na całym świecie, na różnych poziomach, gdzie IOR był jedynym uznanym stosowanym systemem. Rozmiary flot pozwalały na organizowanie indywidualnych klasowych mistrzostw i bardzo wyrównanych regat klas międzynarodowych.
Aby zachować limit rozmiarów łodzi IOR ustalił górną granicę 70 stóp, nawet jeśli program mógł dać przelicznik na każdy „rozmiar”. Tak powstała koncepcja klasy Maxi, dla jachtów powyżej tego limitu. Z olbrzymimi budżetami i pasującymi do nich ego właścicieli, klasa maxi stała się zapalnikiem dla rozwoju projektowego i domem dla powstającej klasy profesjonalnych żeglarzy.
Żeglarskie Morskie Mistrzostwa Polski ORC, podczas Nord CUP 2015 /fot. J. Bonecki/
Dalszy rozwój klasy Maxi, z czasem pozwolił na wydzielenie sub-klas, m.in. Mini-Maxi, Super Maxi i najnowszej, Mega Maxi.
IOR pozostaje niezmieniony od wersji z 1993 r., ale nadal jest użyteczny do jakichkolwiek wyścigów lub odnowienia certyfikatu – niektóre regaty we Włoszech i w Rosji do dziś są liczone w tej formule.
NADEJSCIE IMS
W 1985 r. Rada podjęła decyzję, aby zaadoptować system pomiarowy stosowany w USA, zmieniając jego nazwę na International Measurement System /IMS/, jako alternatywę dla starszych jachtów, jednoczesne kontynuując stosowanie IOR'u na najważniejszych imprezach dla flot, które preferowały ten rodzaj handicapu.
W 1989 r. polityka stabilności reguł została zaadaptowana wraz z uszanowaniem IOR. Zostało to wzmocnione, gdy w 1990 r. uniemożliwiono projektowanie nowych jachtów do formuły Mark III A, która oryginalnie miała promować jachty podwójnego zastosowania. Również w 1989 r. dla jachtów w formule IMS i mniejszych IOR, pewne nietypowe materiały zostały zakazane, aby zmniejszyć koszty budowy i ograniczyć nie dającą się określić przewagę technologiczną. W 1990 r. IMS został przyjęty w wielu krajach, m.in. USA, Holandii, Finlandii, Niemczech i Australii, rozprzestrzeniając się z czasem na cały świat.
NADEJŚCIE ORC CLUB
Żeglarskie Morskie Mistrzostwa Polski ORC, podczas Nord CUP 2015 /fot. J. Bonecki/
Wraz z popularnością IMS nadeszło nieunikniona presja do rywalizacji na najwyższym poziomie. Oczywistym stało się, że uproszczona wersja IMS powinna być dostępna dla wszystkich, również lokalnych żeglarzy za niższą cenę. Ta koncepcja rozwinęła się w 1997 r. i została zaprezentowana rok później jako ORC CLUB.
Liczba potrzebnych pomiarów dla ORC Club została zredukowana poprzez użycie systemu skalkulowanych pomiarów domyślnych, które zastąpiły pomiary potrzebne do pełnego certyfikatu IMS. System stworzono tak, aby można było wyliczyć współczynniki ORC Club używając tego samego programu przewidującego prędkość co w IMS /VPP/, ale pomijając kompleksowe i kosztowne procedury pomiarowe.
Fundamentalną zaletą tej koncepcji jest to, że jachty w formule ORC Club mogą ścigać się i być klasyfikowane razem z jachtami z pełnym IMS, bez potrzeby tworzenia oddzielnych klas. Wszystkie te jachty mogą startować wspólnie w tych samych regatach i walczyć o te same nagrody. ORC Club bardzo szybko zyskuje na popularności – w ciągu 4 lat przewyższyła ilością jachty z IMS'em.
Specjalne Zarządzenia Bezpieczeństwa w Żeglarswie Morskim /Safety and Offshore Special Regulations/
W tym samym czasie trwały też prace nad specjalnymi przepisami, które miały na celu zwiększenie bezpieczeństwa podczas regat morskich /OSR/, tak, aby możliwie maksymalnie ustandaryzować wyposażenie ratunkowe jednostek we wszystkich państwach. Regaty Fastnet z 1979 r. doprowadziły do żądania wzmocnienia regulacji, namawiając też do zwiększenia stabilności jachtów i kontroli nad wymiarami konstrukcyjnymi. Specjalna Rada spotkała się w 1980 r. w Barcelonie, aby ratyfikować zmiany przepisów.
Dzisiaj OSR stosowany jest na całym świecie czasami modyfikowany pod lokalne potrzeby. Od 2001 r. OSR znajduje się pod jurysdykcją ISAF.
ZMIANA NAZWY ORC
W 1997 r. negocjacje zainicjowały zgodę na połączenie ORC z nowo nazwanym ISAF, a w następnym roku biuro ORC przeniesiono do siedziby głównej ISAF w Southampton, gdzie pozostało do 2002, kiedy to plany na połączenie zostały zawieszone. Rozbieżność pomiędzy interesami klas jachtów morskich a klas One design stała się zbyt duża. Na spotkaniu w Lizbonie w 2001 r. ORC przypuszczalnie miał zostać nową morską komisją ISAF, jednak zamiast tego pod jurysdykcję ISAF zostały przeniesione tylko specjalne zasady bezpieczeństwa OSR.
Żeglarskie Morskie Mistrzostwa Polski ORC, podczas Nord CUP 2015 /fot. J. Bonecki/
Wraz z sukcesem ORC Club przybywały kolejne krajowe programy zarządzania ORC, więc dla zapewnienia szerszej reprezentacji, uprawnienia członka Rady można było uzyskać na nowych zasadach, które zależne były od ilości wydanych certyfikatów w danym roku. Rozszerzona rada otrzymała nową nazwę, Offshore Racing Congress.
Rosnące zainteresowanie regatami morskimi spowodowało opracowanie i zaprezentowanie w 2005 r. trzech nowych klas grand prix, bez współczynników: ORC GP 26, 33, 42.
Po namowach ISAF w lutym 2010 r. rozpoczęły się dyskusje z RORC na temat utworzenia nowego organu zarządzającego ORC i IRC jako jednej formuły. Rozmowy wciąż trwają.
W 2012 r. ORC doszło do porozumienia z US Sailing i RORC, aby wspólnie opracować koncepcję Uniwersalnego Systemu pomiarowego /UMS/, mającego na celu stworzenie „profilu” jachtu, którego będzie można używać w każdej formule pomiarowej.
Również w 2012 r. ORC uzgodniło z Offshore Racing Association USA, że będzie pomagać przy zarządzaniu nową formułą High Performance Rule /HPR/, która jest odpowiednia do nowoczesnych konstrukcji. Formuła HPR będzie wykorzystywać standardy pomiarów zgodnych z IMS i nowych UMS.
Żeglarskie Morskie Mistrzostwa Polski ORC, podczas Nord CUP 2015 /fot. J. Bonecki/
Techniczne kroki milowe w systemach współczynników:
- 1970: pierwsza formuła IOR,
- 1983: pierwszy program PC dla IOR,
- 1986: pierwszy program PC dla IMS,
- 1990: opracowanie wagi załogi i indeksu stabilności,
- 1993: zaprezentowanie nowego współczynnika Rr, Przepisy podwójnych dywizji, DBOS,
- 1995: dopuszczenie węglowych masztów i spinakerów asymetrycznych. Koncept ILC,
- 1997: współczynnik dynamiczny,
- 1998: nowy model oporu aerodynamicznego, definicje w ORC CLUB,
- 2000: nowa regresja Rr & Sformułowanie L,
- 2003: uwzględnienie stałego wału napędowego,
- 2006: nowy model aerodynamiczny,
- 2007: system ORC, nowy program, nowy format danych,
- 2012: nowe opracowanie Rr.